ŠTA JE USLUGA PERSONALNE ASISTENCIJE?

Personalna asistencija je korisnički vođena usluga podrške osobama s invaliditetom (OSI), koja im omogućava da žive samostalno, da budu uključene u zajednicu, da žive ispunjen život u porodici, na poslu i u društvu sa svim pravima i obavezama. Ova usluga promoviše autonomiju, dostojanstvo i samopoštovanje i omogućava OSI da slijede svoje ciljeve i interese.

Personalna asistencija je namijenjena OSI kojima je potrebna pomoć u zadovoljavanju ličnih (oblačenje, hranjenje, održavanje lične higijene i sl.), kućnih (priprema hrane, čišćenje domaćinstva, pranje veša i sl.) i socijalnih potreba (odlazak ljekaru, u banku, crkvu, šetnju, kupovinu, na posao, putovanje…). To znači slobodu od svake nametnute zavisnosti od porodice ili prijatelja. „Personalna asistencija se definiše kao organizovani vid podrške OSI u obavljanju svakodnevnih aktivnosti, pri čemu ona sama bira i obučava svog asistenta/kinju i određuje kada, gde i kakva joj je asistencija potrebna. Između OSI – korisnika/korisnice i njegovog/njenog personalnog/e asistenta/kinje uspostavlja se profesionalni odnos”, što znači da personalni/a asistent/kinja ne može biti član porodice i bliski srodnik.

„Personalni“ znači da OSI, koje su korisnici/e, ostvaruju maksimalnu kontrolu nad načinom na koji je usluga organizovana i dizajniraju uslugu prema svojim individualnim potrebama, mogućnostima, životnim okolnostima i težnjama (ko, kada, gdje i kako da rade). Možemo reći da su OSI istovremeno i korisnici/e i menadžeri/ke, jer mogu da biraju i angažuju personalne asistente/kinje, da organizuju pružanje usluge prema svojim potrebama i načinu života, prate i ako je potrebno da otpuštaju asistente/kinje.

Usluga personalne asistencije je jedna od usluga tzv. žive asistencije, koje podrazumjevaju pružanje podrške OSI od strane drugih osoba. Najsličnije su joj pomoć u kući za odrasle OSI i pomoć u kući za roditelje, odnosno staratelje/ke djece i odraslih s invaliditetom, koji su djelimično ili potpuno lišeni poslovne sposobnosti. Od pomoći u kući za odrasle OSI, usluga personalne asistencije se prije svega razlikuje po tome što, osim ličnih i kućnih, podrazumjeva i podršku u zadovoljavanju socijalnih potreba OSI. Zato se ne pruža samo u domu korisnika/ce, kao što je to slučaj kod usluge pomoći u kući za odrasle OSI, već nerijetko i van grada i zemlje. Za razliku od usluge pomoći u kući za roditelje, odnosno staratelje/ke djece i odraslih s invaliditetom, koji su djelimično ili potpuno lišeni poslovne sposobnosti, gdje radne zadatke asistenata/kinja u kući određuju roditelji, odnosno staratelji/ke OSI, usluga personalne asistencije podrazumjeva da sama OSI određuje radne zadatke personalnom/j asistentu/kinji i upravlja uslugom.

Jedna od ključnih prednosti personalne asistencije za OSI je povećana nezavisnost, što znači da OSI mogu da žive nezavisnije i da u potpunosti učestvuju u društvu tako što imaju personalne asistente/kinje koji/e im pomažu u svakodnevnim zadacima. Personalna asistencija omogućava OSI da imaju lične i društvene odnose pod jednakim uslovima, da ostvare svoju ulogu roditelja ili partnera/ke i učestvuju u društvenom i političkom životu zajednice. Drugi razlog zašto je personalna asistencija izuzetno važna je taj što može poboljšati opšte zdravlje OSI, i fizičko i mentalno. Omogućavajući OSI da samostalno upravljaju uslugom, one takođe mogu da učestvuju u kućnim poslovima, tako da osobe sa težom invalidnošću ne predstavljaju teret njihovim porodicama, jer članovi/ce porodice ne moraju da ostanu kod kuće i žrtvuju sopstvene želje. Takođe, uz personalnu asistenciju OSI uče, pohađaju nastavu, obrazuju se, rade i plaćaju za svoje potrebe.

Inicijativa mladih s invaliditetom Boke (I MI Boke) je od novembra 2024. godine licencirana za pružaoca usluge personalne asistencije, koja omogućava kontinuirano pružanje ove usluge OSI koje ispunjavaju uslove propisanim Zakonom o socijalnoj i dječjoj zaštiti i njegovim podzakonskim aktima.