I MI BOKE PORUČILA DA INSTITUCIJE SISTEMA NISU URADILE NIŠTA DA USLUGE SOCIJALNE I DJEČJE ZAŠTITE BUDU DOSTUPNE I PRISTUPAČNE ZA OSI

Izvršna direktorka Inicijative mladih s invaliditetom Boke (I MI Boke), Miroslava-Mima Ivanović, je 6. juna, 2023. godine uPR Centru u Podgorici govorila na Panelu „Dostupnost usluga socijalne i dječje zaštite osobama s invaliditetom u Crnoj Gori“. Panel je bio dio Konferencije „Da li su usluge socijalne i dječje zaštite dostupne osobama s invaliditetom u Crnoj Gori“, koju su ogranizovali Savez Slijepih Crne Gore i Udruženje za podršku osobama s invaliditetom Bijelo Polje u okviru projekta „Jednakošću do dostojanstvenog života OSI u Crnoj Gori“, koji finansira Evropska unija kroz podršku za civilno društvo (CSF) i Ministarstvo javne uprave Crne Gore.

Izvršna direktorka I MI Boke je govorila o dostupnosti usluga socijalne i dječje zaštite osobama s invaliditetom (OSI) u Boki, a naročito u Kotoru. Naglasila je da, iako ekonomski možda najrazvijenija regija Crne Gore, OSI se na primorju suočavaju sa velikim stepenom socijalne isključenosti, upravo zbog nedostatka pristupačnih i dostupnih usluga socijalne i dječje zaštite. Istakla je da se jedine dostupne i pristupačne usluge za OSI na jugu pružaju od strane organizacija ove grupe, ali da ih je, s obzirom na nedovoljan broj aktivnih organizacija OSI, veoma malo.

Iznijela je i iskustva OSI kojima je I MI Boke pružila besplatnu pravnu pomoć u postupcima ostvarivanja prava na usluge personalne asistencije i pomoć u kući. Naime, OSI u Kotoru nije bilo priznato pravo na uslugu personalne asistencije s obrazloženjem da, iako su ispunjeni svi zakonski uslovi od strane podnosilaca/teljki zahtjeva, nema organizovanog pružanja ove usluge u Kotoru, pa se ni pravo ne može priznati. Iz istog razloga je jednoj OSI u Herceg Novom priznanje i korišćenje prava na uslugu pomoć u kući kasnilo godinu dana, ali se nikakva naknada štete nije pružila zbog kašnjenja.

Miroslava-Mima Ivanović je, govoreći o svom ličnom iskustvu u vezi s uslugom personalne asistencije, istakla da je nakon više od pet godina njoj pravo na ovu uslugu priznato samo 40 sati sedmično, iako su i JU Centar za socijalni rad za opštine Kotor, Tivat i Budva i licencirani pružalac usluge utvrdili da ona ima potrebu za ovom uslugom 24 časa dnevno. Obrazloženje Ministarstva rada i socijalnog staranja za ovakvim ograničenjem ovog prava je više nego neadekvatno, jer se zasniva na potpuno pogrešnom tumačenju prava i značenju termina koji se u propisima koriste. Naime, Ministarstvo se u svom Rješenju poziva na odredbu podzakonskog akta Zakona o socijalnoj i dječjoj zaštiti, u kome se u procjeni stepena potreba korisnika/ce za, između ostalog, uslugom personalne asistencije procjenjuju njegove/njene potrebe za podrškom u obavljanju dnevnih aktivnosti, što ne obuhavata noćne aktivnosti, pa samim tim ni dvadesetčetvoročasovnu podršku.

Dodatno, istakla je da novi podzakonski akt Zakona o socijalnoj i dječjoj zaštiti, donešen u aprilu ove godine, propisuje da svaki/a korisnik/ca čija su primanja preko 800€, a u koja suprotno Zakonu ulaze i dodatak za njegu i pomoć i lična invalidnina, mora da učestvuje u pokriću 60% troškova usluga podrške za život u zajednici, savjetodavno-terapijskih i socijalno-edukativnih usluga i usluga smještaja. To u praksi znači da OSI koje primaju preko 800€ moraju da daju 877,54€ mjesečno za pokriće troškova usluge personalne asistencije, istakla je Ivanović. Ovo potpuno obesmišljava pružanje ovih usluga za OSI, jer njihovi troškovi premašuju njihova primanja.

Podsjetimo, I MI Boke sprovodi projekat „Sistematična i objektivna podrška za OSI u Boki“, koji je podržan kroz subgranting program „Jednakošću do dostojanstvenog života OSI u Crnoj Gori“. U okviru ovog projekta u toku je izrada elektronske baze podataka I MI Boke o potrebama OSI za servisima podrške za samostalan život u zajednici i pravilnika i procedura opružanju servisa podrške za samostalan život OSI u zajednici. Ovim I MI Boke želi da unaprijedi kvalitet i efikasnost svojih usluga koje pruža OSI.