ZAŠTITNIK LJUDSKIH PRAVA I SLOBODA CRNE GORE NALOŽIO OPŠTINI KOTOR DA RAZVIJA USLUGE PODRŠKE ZA OSI U SARADNJI SA NJIHOVIM ORGANIZACIJAMA

Zaštitnik ljudskih prava i sloboda Crne Gore je 29. decembra 2022. godinedonio Mišljenje kojim je preporučio Opštini Kotor da „koristeći svoje materijalne mogućnosti razvija usluge podrške za život u zajednici lica sa invaliditetom” i „da ove usluge razvija uz intenzivne konsultacije i aktivno učešće lica sa invaliditetom, uključujući djecu sa invaliditetom, kroz organizacije koje ih predstavljaju i zastupaju.”. Ovo Mišljenje je donijeto po Pritužbi Inicijative mladih s invaliditetom Boke (I MI Boke) protiv Opštine Kotor, koja je Zaštitniku poslata 6. juna 2022. godine.

Podsjetimo, I MI Boke je u okviru Javne rasprave o Nacrtu Odluke o pravima i uslugama iz socijalne i dječje zaštite, 28. maja 2021. godine, Sekretarijatu za kulturu, sport, i društvene djelatnosti Opštine KotoruputilaKomentare na Nacrt ovog dokumenta. Komentari I MI Boke su nudili uobličene pravne norme u pogledu ostvarivanja prava osoba s invaliditetom (OSI) iz Kotora na: personalnu asistenciju, pomoć u kući, tumačenje i prevođenje na znakovni jezik i pokriće troškova pristupačnog prevoza. Komentari su bili zasnovani na članu 154 stav 4 i 156 stav 1 Zakona o socijalnoj i dječjoj zaštiti kojima se propisuje da se usluge socijalne i dječje zaštite finansiraju i iz lokalnih budžeta.

Sekretarijat za kulturu, sport, i društvene djelatnosti Opštine Kotor nije prihvatio Komentare I MI Boke, netačno navodeći da su isti dostavljeni nakon isteka roka Javne rasprave. Kao jedino obrazloženje se navodi da se predmetne usluge socijalne i dječje zaštite moraju prvo propisati Lokalnim akcionim planom u oblasti invaliditeta i njihovo finansiranje predvidjeti Odlukom o budžetu Opštine Kotor. Međutim, Odlukom o budžetu Opštine Kotor se ne može predvidjeti finansiranje usluge socijalne i dječje zaštite, ukoliko ona prethodno nije propisana Odlukom o pravima iz oblasti socijalne i dječje zaštite. Sa druge strane, Lokalni akcioni plan je strateški dokument, a Odluka o pravima i uslugama iz oblasti socijalne i dječje zaštite je pravno obavezujući dokument koji ima primat u primjeni, i koji propisuje kriterijume i uslove za ostvarenje prava iz socijalne i dječje zaštite, a što se strateškim dokumentom nikako ne može učiniti.

Zbog toga je I MI Boke 6. juna 2022. godine Zaštitniku ljudskih prava i sloboda Crne Gore podnijela Pritužbu protiv Opštine Kotor zbog diskriminacije velikog broja svojih građana/ki s invaliditetom u oblasti samostalnog života i života u zajednici, iz člana 17 tačka 2 Zakona o zabrani diskriminacije lica sa invaliditetom. U Pritužbi je I MI Boke istakla da neuključivanjem prava OSI na personalnu asistenciju, pomoć u kući, tumačenje i prevođenje na znakovni jezik i pokriće troškova pristupačnog prevoza u tekst svoje Odluke o pravima iz oblasti socijalne i dječje zaštite, Opština Kotor kršiičlan 19.b Konvencije UN-a o pravima lica sa invaliditetom.

Zaštitnik ljudskih prava i sloboda Crne Gore je u svom Mišljenju istakao sadržinu člana 14 Evropske Konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, člana 2 Protokola uz Evropsku Konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, članova 4, 5 i 19 Konvencije UN-a o pravima lica sa invaliditetom, članova 2, 4 i 17 Zakona o zabrani diskriminacije lica sa invaliditetom i članova 60, 62 i 154 Zakona o socijalnoj i dječjoj zaštiti. Ipak, Zaštitnik je izbjegao da iznese stav da li je Opština Kotor izvršila diskriminaciju svojih građana/ki s invaliditetom po osnovu njihovog invaliditeta. Međutim, imajući u vidu njegove preporuke Opštini Kotor, da se zaključiti da ona nije u potpunosti postupala u skladu sa citiranim odredbama. Opština Kotor u roku od 60 dana od prijema Mišljenja mora da Zaštitnikudostavi izvještaj o radnjama i mjerama koje je preduzela radi izvršenja preporuka.

I MI Boke je 6. decembra 2022. godine neusvojene Komentare opet uputila Sekretarijatu za kulturu, sport, i društvene djelatnosti Opštine Kotor u vidu Komentara na Odluku o pravima iz oblasti socijalne i dječje zaštite. Stoga se nadamo da će ponovljene Komentare I MI Boke Opština Kotor ovaj put posvećenije razmotriti i makar djelimično usvojiti a kako bi Zaštitniku ljudskih prava i sloboda Crne Gore dostavila dokaze o preduzimanju radnji i mjera radi sprovođenja njegovih preporuka.