OKONČANA BORBA ZA PRILAGOĐAVANJE ZGRADE JU CENTRA ZA SOCIJALNI RAD ZA OPŠTINE KOTOR, TIVAT I BUDVA

JU Centar za socijalni rad za opštine Kotor, Tivat i Budva konačno će nakon višegodišnje borbe Inicijative mladih s invaliditetom Boke (I MI Boke) i njene izvršne direktorke Miroslave-Mime Ivanović, postati pristupačan za prilaz i kretanje osoba s invaliditetom (OSI). Borba je započela u decembru 2016. godine, kada su Miroslava-Mima Ivanović i još jedna žena s invaliditetom podnijele grupnu Tužbu protiv Države i ovog Centra, a trebalo bi se da se okonča 6. oktobra ove godine, kada je planiran završetak radova na prilagođavanju objekta.

Napominjemo da su u decembru 2015. godine, Miroslava-Mima Ivanović i još jedna žena s invaliditetom, kao drugi/e brojni/e korisnici/e invalidskih kolica, bile pregledane od strane Prvostepene socijalno-ljekarske komisije na trotoaru ispred JU Centra za socijalni rad za opštine Kotor, Tivat i Budva, u postupku odlučivanja o njihovom pravu na ličnu invalidninu. Ovaj slučaj im je bio povod da u decembru 2016. godine Osnovnom sudu u Kotoru podnesu grupnu Tužbu protiv Centra i Ministarstva rada i socijalnog staranja. Presuda Osnovnog suda u Kotoru, koja je postala pravosnažna i izvršna 6. aprila 2018. godine, je obavezala ove dvije institucije da obezbjede uslove za nesmetan pristup, kretanje, boravak i rad OSI u zgradi Centra u skladu sa važećim propisima.

Međutim, ova se pravnosnažna Presuda nije godinama izvršavala, zbog čega je Miroslava-Mima Ivanović u junu 2021. godine podnijela Krivičnu prijavu protiv Kemala Purišića, bivšeg ministra rada i socijalnog staranja i Vasilija Todorovića, direktora JU Centra za socijalni rad za opštine Kotor, Tivat i Budva. Krivična prijava se odnosila na više produženih krivičnih djela u sticaju, i to: povreda ravnopravnosti iz člana 159 stav 1 i 3, neizvršenje sudske odluke iz člana 395 stav 1, nesavjestan rad u službi iz člana 417 stav 2 a u vezi stava 1, i rasna i druga diskriminacija iz člana 443 stava 1 Krivičnog Zakonika Crne Gore. Osnovno državno tužilaštvo u Kotoru odbacilo je Krivičnu prijavu, iako je shodno Krivičnom zakoniku Crne Gore, ono samo bilo dužno da po službenoj dužnosti pokrene krivični postupak protiv Purišića i Todorovića zbog neizvršenja sudske odluke.

U januaru 2022. godine, podnijeta je Pritužba Višem državnom tužilaštvu u Podgorici, koje je svojim Rješenjem naložilo ponovno odlučivanje Osnovnog državnog tužilaštva u Kotoru u odnosu na krivična djela povreda ravnopravnosti, neizvršenje sudske odluke i nesavjestan rad u službi, a da o (ne)izvršenju krivičnog djela rasna i druga diskriminacija treba odlučiti nadležni organ tj. Više državno tužilaštvo u Podgorici. Međutim, Osnovno državno tužilaštvo u Kotoru, u februaru 2022. godine ponovo je odbacilo Krivičnu prijavu u pogledu na pomenuta tri krivična djela, dok se o produženom krivičnom djelu rasna i druga diskriminacija negativno izjasnilo Više državno tužilaštvo u Podgorici, a čije Rješenje je nakon Pritužbe, podnijete u aprilu 2022. godine, potvrdilo i Vrhovno državno tužilaštvo.

Interesatno je da se u obrazloženju većine odluka tužilaštava navodi kako je još u martu 2018. godine izrađen projekat prilagođavanja zgrade JU Centra za socijalni rad za opštine Kotor, Tivat i Budva, a da su 19. 12. 2020. godine izvršena odgovarajuća mjerenja i snimanja terena u cilju ponovne izrade najboljeg projektnog rješenja za adaptaciju ovog objekta u okviru projekta prilagođavanja svih centara za socijalni rad, koji finansira Delegacija Evropske Unije u Crnoj Gori. Uprkos tome što su ovo bile jedine aktivnosti na sprovođenju pravnosnažne Presude Osnovnog suda u Kotoru, bez konkretnih rezultata u praksi, tužilaštva su navodeći da „projekat Centra u Kotoru ne može izdvojiti iz cjelokupnog projekta za svih 18 Centara u Crnoj Gori“, te da je riječ o „projektu iz Direktnog upravljanja Delegacije EU u Crnoj Gori (...) što znatno komplikuje i usporava projekat“, odlučila da Purišić i Todorović nisu krivi za navedena produžena krivična djela.

U februaru 2023. godine je ipak konačno došlo do početka radova na prilagođavanju zgrade JU Centra za socijalni rad za opštine Kotor, Tivat i Budva, koji će biti okončani 6. oktobra ove godine, ako se bude poštovao plan. Ovi radovi se finansiraju iz sredstava Evropske Unije posredstvom Delegacije Evropske Unije u Crnoj Gori.

Danas, na Globalni dan podizanja svijesti o pristupačnosti, I MI Boke je srećna što se problem pristupa i adekvatnog prilagođavanja JU Centra za socijalni rad za opštine Kotor, Tivat i Budva konačno počeo zaista rješavati. Međutim, moramo se zapitati zašto nadležne institucije nisu samoinicijativno i blagovremeno pokrenule rješavanje ovog problema, te stoga ne bi bilo ni potrebe za višegodišnjem iscrpljivanjem OSI pred pravosudnim organima. Drugo pitanje je, da li OSI u Crnoj Gori mogu zaštiti svoja prava i postići pravdu, kada se i pravnosnažne presude u njihovu korist godinama ne sprovode, a nadležna tužilaštva ne rade ništa da njihovo sprovođenje obezbjede. Najzad, poražavajuće se nameće pitanje da li je moguće da država Crna Gora ne želi da odvoji manje od 20.000,00€ za prilagođavanje jednog centra za socijalni rad, koji treba da je prva kontakt tačka OSI s institucijama sistema u Crnoj Gori, nego mora da čeka sredstva Evropske Unije da rješi ovakva pitanja.