ODRŽANA RADIONICA S OSI SMJEŠTENIM U JU ZAVODU „KOMANSKI MOST”

13.07.2022

Inicijativa mladih s invaliditetom Boke (I MI Boke) je u četvrtak, 7. jula 2022. godine, sa početkom u 9:00 časova, održala Radionicu s osobama s intelektualnim invaliditetom smještenim u JU Zavodu „Komanski most” u Podgorici. Radionicu je vodila psihološkinja Julijana Cicović-Maslovar

Iako se kao preduslov za odobrenje ulaska u JU Zavod „Komanski most” postavlja dostavljanje negativnog PCR testa, uprkos činjenici da su preventivne mjere za spriječavanje širenja korona virusa skoro u potpunosti ukinute pozdravljamo spremnost ove ustanove da sarađuje s I MI Boke i omogući nam rad sa njihovim korisnicima/ma. Prvi dio posjete bio je upriličen u kancelarijama uprave ove institucije, gdje je psihološkinji Cicović-Maslovar i predstavnici I MI Boke objašnjen koncept rada ustanove, raspodjela smještaja za ukupno 118 korisnika/ca po paviljonima, te Program samostalnog života, za koji se priprema trenutno njih četvoro. Ovaj Program će se sprovoditi u stanu koji je Zavod kupio za ove potrebe, kao i uz pomoć obučenog kadra koji će pratiti korisnike/ce na putu deinstitucionalizacije. Izazovi sa kojima se Zavod susrijeće su karakteristični za ovakve ustanove, ali su se pohvalili činjenicom da od skora imaju i sopstvenu ambulantu, što im olakšava jer korisnike/ce ne moraju voditi u domove zdravlja. I MI Boke izražava svoju zabrinutost što ova činjenica može dovesti do još veće izolacije i isključenosti korisnika/ca JU Zavoda „Komanski most” iz redovnih institucija sistema.

Na Radionici je trenerica razgovarala sa učesnicima/ama o njihovim potrebama i potencijalima, u skladu sa pristupom invaliditetu zasnovanom na modelu ljudskih prava. Deset učesnika/ca koji su prisustvovali Radionici, a među kojima je i četvoro onih koji se osposobljavaju za samostalan život, govorili/e su o svojoj svakodnevnici, kućnim poslovima koje mogu da obavljaju samostalno i uz pomoć kojih i svoje trenutne prostorije održavaju urednim. Korisnici/e održavaju i dio vrta, a imaju i radno-okupacione terapije. Govorili su o svojim socijalnim interakcijama unutar ustanove, odakle se može zaključiti da im je osoblje posvećeno i radi na njihovom osamostaljivanju kao i o obrascima ponašanja koji su prihvatljivi unutar ustanove ali i u društvu.

Cicović-Maslovar je ohrabrila korisnike/ce da kroz Program samostalnog života potraže i zaposlenje, jer je jedan od korisnika podijelio svoje iskustvo rada u vešeraju, kao i svoju želju da se takvim poslom bavi. Drugi korisnik je prema svojoj starosnoj dobi odgovarajući kandidat za starački dom, ali je uključen u Program za osamostaljivanje za samostalni život, kako bi dobio šansu da dio života provede izvan institucija. Na kraju posjete, korisnici/e su nam sa radošću pokazali spavaće sobe, kuhinju i kupatilo, u kojima samostalno održavaju red i higijenu. Neki od njih su se pohvalili i znanjem da samostalno pripeme jednostavna jela, a svoju domaćinsku stranu su pokazali pripremom kafe za predstavnice I MI Boke.

Neki od korisnika/ca su bili štićenici/e JU Dječijeg doma „Mladost” Bijela, odakle su došli u JU Zavod ,,Komanski most”, što znači da su proveli život u zatvorenim institucijama. Neki su boravili unutar primarnih porodica, gdje su u nekoj manjoj mjeri imali interakcije sa spoljnjim svijetom. Višegodišnji boravak u institucijama zatvorenog tipa je dodatno uticao na smanjenje socijalnih vještina korisnika/ca JU Zavoda „Komanski most”, te moramo istaći da bi samostalni život u lokalnoj zajednici uz neophodnu podršku ovim osobama omogućio ne samo ostvarivanje ljudksih prava, nego i razvoj njihovih kapaciteta. U tom smislu pozdravljamo napore Zavoda u pogledu započinjanja Programa samostalnog života. Društvo mora raditi na senzibilizaciji i otvorenosti prema osobama s intelektualnim invaliditetom, na način da im dozvoli da se osjećaju prihvaćeno i uvaženo zbog onih uspjeha koje su u skladu sa svojim kapacitetima dostigle.

Lifleti koji su izrađeni u okviru ovog projekta su podijeljeni učesnicima/ama, a u njima se nalaze informacije o tome ko su sve osobe s invaliditetom (OSI), kako mogu kontaktirati i koji vid podrške mogu dobiti od I MI Boke. Ovo je bila treća od četiri planirane radionice za institucionalizovane OSI, od kojih je prva organizovana u novembru 2021. godine s korisnicima/ama JU Doma starih „Grabovac” u Risnu, a druga u maju 2022. godine sa pacijentima JZU Specijalne bolnice za psihijatriju Kotor. Radionice se sprovode u okviru projekta „EduAkcija za prava osoba s invaliditetom”, podržanog kroz projekat „Reforma nacionalnog sistema procjene invaliditeta“koji finansira Evropska unija, a sprovodi UNDP, u saradnji s organizacijama civilnog društva koje predstavljaju OSI, nadležnim ministarstvima i državnim institucijama.